Pamiętnik PTT. Tom 22. Syberia

Tematem wiodącym tomu 22 stała się Syberia. II wojna światowa to już 75 lat. Podczas niej i po niej tysiące naszych rodaków przymusowo odbyło podróż na Syberię. Tymczasem żyją tam już od przeszło 100 lat ludzie, którzy trafili tam dobrowolnie otrzymując od cara nadanie ziemi i założyli polskie wioski nieopodal Bajkału. Impulsem dla tematu stała się prelekcja Jerzego Bogusława Nowaka nt. istnienia tam polskiej diaspory – ludzi, którzy nie zapomnieli ojczystego języka i marzą o odwiedzeniu swej dawnej ojczyzny. Na Syberię bywali zsyłani nasi rodacy już od połowy XVIII wieku, ale największe nasilenie tych zesłać miało miejsce po powstaniu styczniowym. Wśród tysięcy, które się tam przymusowo znalazły znaleźli się tacy, których ta kraina urzekła i stali się jej odkrywcami i badaczami. Władze carskie dostrzegły ich zasługi i pamięć o nich stale trwa. To im poświęcił swój artykuł prof. Zbigniew Wójcik, zajmujący się od lat historią odkrywania Syberii. Wreszcie ostatni artykuł opowiada, jak to dwoje młodych ludzi, wsiada dosłownie jak w piosence „ wsiądź do pociągu byle jakiego, nie dbaj o bagaż, nie dbaj o bilet…” potrafiło samodzielnie tam dotrzeć i poradzić sobie, zobaczyć ten daleką krainę, a zwłaszcza jej góry na pograniczu z Mongolią, leżące wokół największego jeziora świata – Bajkału. Ten artykuł znalazł się już w dziale „Człowiek i góry”.

W tym dziale rozpoczynamy publikację wspomnień Jana Sawickiego, obejmujące lata 1920 – 1988, Te arcyciekawe wspomnienia są zarazem historią przedwojennego taternictwa i opowiadają o ludziach co się już minęli łącznie z ich autorem, który jeszcze zdążył zostać członkiem honorowym naszego Towarzystwa.

Tom otwiera artykuł Wojciecha Gąsienicy-Byrcyna o wilkach w kulturze Podhala, wszak nie brakuje ich na Syberii.

Dział „Dziedzictwo” nawiązuje do rocznic 2013 roku – Józef Durden pisze o Polskim Towarzystwie Tatrzańskim i jego dorobku od czasu przyjęcie nazwy Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. Drugi artykuł tegoż autora rozszerza podane wcześniej w skrótowej formie wiadomości o życiu i działalności Władysława hrabiego Zamoyskiego, któremu tak wiele Zakopane i Tatry zawdzięczają. Stefan Maciejewski pisze o 125-letnim dorobku Muzeum Tatrzańskiego, w którego pomnażaniu sam przez kilka lat uczestniczył.

W związku z rocznicą I wojny światowej „Ocalić od zapomnienia” chcemy historię i zasługi II brygady Legionów zwanej „Żelazną”. Natomiast przekazane nam przez Zbigniewa Jaskiernię dzieje Łemka z Grabu w Beskidzie Niskim mówią, że w wyniku II wojny światowej nie tylko Polacy byli wysiedlani ze swych ziem; także Rusini, którzy byli przesiedlani na ziemie odzyskane i marzyli o powrocie do rodzinnych stron.

Tom uzupełniają stałe działy: rocznice, recenzje i pożegnania, a także coraz bardziej obszerna kronika roku. Można w niej znaleźć m.in. organizowane przez PTT obchody 140-lecia naszego Towarzystwa oraz relację z IX Zjazdu Delegatów Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego, w czasie którego wybraliśmy kolejny Zarząd Główny z nowym prezesem Józefem Haduchem, wywodzącym się z oddziału chrzanowskiego.