Bajda o Niemrawcu

Bajda o Niemrawcu, korzeniami pomysłu sięgająca wersji z 1913 r., została w ostatecznym kształcie napisana w 1928 r. Jest to mitologizująca opowieść o dziejach nieudanego potomstwa Wiatru Halnego i mieszkanek gór. Tylko jeden z synów, zrodzony z prawdziwej miłości (bo inni ze zniewolenia) góralki Leśnej i Halnego, wdał się w potężnego ojca. Jednak i on uległ fatalności ciążącej na związkach bogów i ludzi, gdyż po nieszczęśliwym upadku z chmur przeistoczył się w odrażającego sietniaka — Niemrawca. Zdjąć z niego klątwę sietniactwa, przywrócić mu pierwotną świetność i atrybuty boskie mogłaby miłość Jewki, wychowanicy Leśnej. Ale czy Jewka dla wyzwolenia pokracznego półboga przekreśli ziemską miłość oddanego jej górala Jarząbka?

 

W Bajdzie, napisanej gwarą, [jest] o wiele mniej realistycznej obserwacji folkloru, obyczajowości góralskiej niż np. u Tetmajera czy Witkiewicza, przeważa niezwykłość, nastrój niesamowitości, co sugeruje także udziwniona ekspresja stylistyczna. W tej opowieści dawny świat Tatr, życie dawnych górali i ich wierzenia pojawiają się niejako mimochodem. W założeniu artystycznym bowiem jest to baśń z ambicjami poetyckimi i filozoficznym morałem.