Sabała
Oddając niniejszą książkę do rąk Czytelnika, pragnę podzielić się z Nim kilkoma wspomnieniami i refleksjami. Powstawała ta książka przez wiele lat, a za jej akuszera należy uważać Macieja Pinkwarta, który, kiedy w 1986 r. ukazał się tzw. papieski tom „Wierchów” (dedykowany Janowi Pawłowi II jako członkowi honorowemu Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego), zawierający m.in. mój artykuł pt. Prawda o śmierci Sabały, podczas jednego z towarzyskich konwentykli na Ciągłówce, bodaj czy nie na moich tamtegorocznych imieninach, rzucił pod moim adresem uwagę, abym zabrał się za napisanie szczegółowej biografii Sabały, o którym - jak mówił - w gruncie rzeczy niewiele wiadomo. Tę propozycję, rzuconą - jak mniemam - półżartem, półserio, początkowo również i ja tak potraktowałem, później jednak doszedłem do wniosku, że przecież przy mojej ciągłej, zawodowej, ale i hobbystycznej, penetracji piśmiennictwa górskiego, a także rozmaitych źródeł archiwalnych - mogę gromadzić także rozmaite sabaliana, na które przy okazji się natknę. No i tak to się zaczęło...
Wiesław Aleksander Wójcik - Redaktor Naczelny rocznika "WIERCHY". Pracownik Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK i Kierownik Centralnej Biblioteki Górskiej PTTK w Krakowie.
Po niemal ćwierćwieczu, jakie upłynęło od chwili, gdy Autor rozpoczął pracę nad dziełem swego życia, wreszcie ukazał się opasły tom poświęcony najbardziej znanemu góralowi tatrzańskiemu - Janowi Krzeptowskiemu, zwanemu Sabałą.
Imię Sabały od przeszło stu lat odmieniane jest we wszystkich przypadkach, stało się synonimem góralskości w najczystszej formie, symbolem podhalańskiego mitu, jego postać obrosła legendą niemożliwą do oddzielenia od historycznej prawdy. Gdy Wiesław Aleksander Wójcik w roku 1986 zabrał się do pisania biografii Sabały, okazało się, że udokumentowanych faktów z jego życia jest niedużo, że o bohaterze tak właściwie niewiele wiadomo, a niemal każde zdarzenie z jego udziałem zawarte we wspomnieniach współczesnych mu osób zawiera elementy nieprawdziwe, wręcz baśniowe. Jednak Autor, znany z dociekliwości i staranności, nie dał się ponieść legendzie, z inżynierską precyzją - wszak jest absolwentem politechniki - odkrywał chwila po chwili Sabałowy życiorys, śledził każdy trop związany nie tylko z żywotem górala, ale i z mitem, jaki tworzył się wokół Jaśka Krzeptowskiego jeszcze przed śmiercią.
Tatrzański Park Narodowy zebrał plon dociekań nad legendarnym góralem i wydał książkę zatytułowaną krótko: Sabała. Znalazło się w niej wszystko, co Wiesławowi A. Wójcikowi o bohaterze udało się zebrać: całe jego życie - od narodzin po niejasne okoliczności śmierci, historię sabałowego kultu - jego wizerunki utrwalone aparatem fotograficznym, pędzlem, ołówkiem i rzeźbiarskim dłutem, jego echa w muzyce, scenariuszach filmowych i teatralnych, wydawnictwach naukowych i encyklopediach, echach brzmiących od Tatr do Bałtyku i poza granicami trzech rozbiorów.
Książka liczy ponad 400 stron, zawiera wiele dziesiątków ilustracji, indeks i bibliografia sabaliana - niezwykle bogate piśmiennictwo świadczące o pozycji Sabały w kulturze polskiej
poniedziałek-czwartek
8.00-16.00
